Anna Groot afscheidsfotografe

Ik sta in Plus Magazine!

In de maand oktober ligt er een speciale editie van Plus Magazine over Afscheid in de winkels. Dit blad is helemaal gewijd aan wat er allemaal komt kijken en wat er mogelijk is bij een overlijden.

Ik ben geïnterviewd over het fotograferen van een uitvaart en hoe troostend dat kan zijn voor de nabestaanden. Ik vertel hoe eervol ik het altijd vind dat de familie mij zo dichtbij laat komen. En waarom dit werk een passie is van me: “Wat ik mooi vind aan uitvaarten is de energie die er heerst. Alle aanwezigen zijn er met dezelfde intentie: afscheid nemen van die ene persoon. Dat voel je en dat verbindt.”

Je kunt het hier lezen:

Mocht je dit blad willen kopen, en het is uitverkocht – de uitgever vertelde me dat deze editie erg goed loopt – dan kun je hem ook online bestellen in de Plus webshop.

Mooie kleine uitvaarten

In deze tijd van de coronapandemie is het niet meer mogelijk om in grote groepen samen te zijn. Natuurlijk heeft dat ook gevolgen voor uitvaartbijeenkomsten.

Ik heb de afgelopen weken twee keer foto’s gemaakt bij zo’n bijeenkomst. De ene bijeenkomst speelde zich af in een lege Domkerk, de andere in een tuinzaal van een uitvaartcentrum.
Natuurlijk is het voor de familie moeilijk om geen driehonderd mensen uit te kunnen nodigen, maar slechts dertig. Toch waren beide bijeenkomsten – zo klein als ze waren – heel troostvol en indrukwekkend.

Vlag halfstok
Zo hadden in Utrecht alle straatbewoners die ochtend de vlag halfstok gehangen in de straat van de overledene. En toen de rouwauto wegreed vormden de buren een uitgestrekte haag, waarmee ze hun overleden buurman de laatste eer bewezen. Van de dienst in de Domkerk herinner ik me nog goed hoe mooi er gezongen werd door vier zangers in het rood, en op de begraafplaats is de kist van de overledene door zijn broers eigenhandig naar het graf gedragen.

Verhalen en muziek
In de tuinzaal werd een vrouw van 85 jaar herdacht. Ze stond nog midden in het leven, en is heel plotseling in haar slaap overleden. Het verdriet van haar familie was groot. Gedurende anderhalf uur hebben haar kinderen en kleinkinderen naar hartenlust herinneringen opgehaald. Ieder had bij zijn of haar verhaal muziek uitgezocht die hierbij paste. En zo schetsten ze samen een heel mooi beeld van een markante vrouw.

Ik was onder de indruk van de manier waarop families in deze tijd ondanks de geldende beperkingen toch een indrukwekkend afscheid hebben weten vorm te geven. Voor uitvaartondernemers een hele uitdaging, maar het kan! Ook kleine uitvaarten kunnen ongelofelijk mooi zijn.

Fotograaf kan helpen tijdens coronacrisis

De regering heeft verdergaande maatregelen aangekondigd om te voorkomen dat het coronavirus zich in Nederland verder gaat verspreiden. De maatregelen zijn erop gericht dat mensen minder contact met elkaar hebben. Concreet komt het erop neer dat er bij uitvaartbijeenkomsten nog maar maximaal dertig personen aanwezig mogen zijn. Ik kan me goed voorstellen dat dat voor veel families en dilemma is: wie nodigen we wel uit en wie blijft thuis? Hoe jammer dat je zo’n gelegenheid niet met al je dierbaren, vrienden en familieleden kunt delen.

Een afscheidsfotograaf is nu een uitkomst
Juist in deze tijden kan het inhuren van een afscheidsfotograaf een oplossing zijn. Natuurlijk: het mooiste is dat er zoveel mogelijk mensen aanwezig zijn. Maar als je de uitvaart in afgeslankte vorm kunt laten vastleggen door een fotograaf, dan kun je de dierbare momenten achteraf toch nog delen met de mensen die er niet bij konden zijn.

Online foto’s kijken
Tot nu toe leverde ik mijn foto’s altijd aan op dvd of usb-stick en maakte een fotoalbum. Maar laatst verzorgde ik de foto’s bij het afscheid van een vrouw met veel vrienden aan de andere kant van de wereld. Zij konden niet bij het afscheid aanwezig zijn. Voor deze mensen heb ik een diaserie gemaakt, die ze op hun telefoon, tablet of computer kunnen bekijken.
De muziek die ik had toegevoegd aan de beelden gaf het geheel een extra emotionele lading. De familie was er heel blij mee!

Voorbeeld bekijken
Om een idee te krijgen kun je deze slideshow bekijken.

O, nog even dit!
Ik las in de Gelderlander dat uitvaartondernemer Jurgen Theunissen uit Arnhem nabestaanden afraadt een rouwadvertentie in de krant te plaatsen en enkel nog maar een select aantal rouwkaarten te sturen. Dat betekent dat je de kosten voor een advertentie uitspaart. Ook een kleine bijeenkomst is goedkoper, denk bijvoorbeeld aan de catering. Hierdoor ontstaat financiële ruimte, waarmee je een fotograaf zou kunnen bekostigen die zorgt voor een mooie herinnering in beelden. Ik verzeker je: dit geld is goed besteed.

Vergeet een mooie foto van je dierbare niet!

Vorige week heb ik een uitvaart gefotografeerd van een markante vrouw. Ze kwam uit een kunstzinnige familie. Een van haar broers was kunstschilder, de ander beeldhouwer. En ze stamde ook nog eens af van muzikale voorouders. Verder beschikte zij over een heel leuk gevoel voor humor.

Je snapt dat de afscheidsbijeenkomst heel bijzonder was. Hij begon heel serieus, met sprekers die haar leven beschreven. Maar gaandeweg de bijeenkomst werd de sfeer losser. Kinderen en kleinkinderen maakten muziek. Een zoon vertelde hoe zijn moeder altijd net de clou miste als ze een mop probeerde te vertellen en een kleinzoon liet een rap horen die hij gemaakt had op zijn oma, al jaren geleden.

Ook de locatie was sfeervol, en tijdens het begraven hield het zelfs een uurtje op met regenen. Wat een wonder en wat een geluk.

Geen mooie foto

Toch vind ik dan één ding een beetje jammer: er was niet echt een mooie foto van de overledene. Terwijl een mooie foto van deze vrouw met haar schalkse blik hier zo gepast had. In plaats daarvan stond er een foto waarvan je kon zien dat de familie hard had moeten zoeken naar nog een beetje redelijk exemplaar. Een recente foto, dat wel, maar binnen genomen, dus veel rood erin,  sterk uitvergroot en dus niet helemaal scherp.

Het is me vaker opgevallen dat families vaak hard moeten zoeken om een mooi beeld van hun dierbare te vinden. Ik hoor dat ook van mijn collega’s bij een fotoservicebedrijf. Zij moeten zich regelmatig in alle bochten wringen om ‘nog iets van het plaatje te maken’.

Terwijl het toch zo fijn is als er een mooie foto voorhanden is. Niet alleen om deze te laten zien tijdens de afscheidsdienst, maar ook in de jaren erna! Een prachtig beeld van je vader, moeder, tante, oom, partner, die bij je op de kast staat of aan de muur hangt. Zodat je met plezier nog eens naar deze persoon kunt kijken. Een mooie herinnering.

Zo maakte ik onlangs deze foto van een vriend. Gewoon in zijn eigen huis. En ook maakte ik er een van m’n schoonmoeder. Zij leeft niet meer, maar ik zie haar dagelijks. Dat leest u bij levensportret.

Heeft u geen mooie foto van uw levensgezel, vader, moeder of kinderen? Ik kom er graag een maken. U kunt mij bellen, en dan kom ik naar u toe. Dan maak ik een portret van uw familielid in de eigen omgeving. Gewoon, zoals de persoon is, in het huis waar hij of zij woont. Zodat u later deze herinnering kan koesteren. Om nooit meer te vergeten.

De weduwe twijfelde, gelukkig kwam het goed

Ik zou vandaag zou foto’s maken bij een uitvaart, maar afgelopen weekend kreeg ik van uitvaartleidster Pauline te horen dat de weduwe er bij nader inzien toch maar van afzag. Hoe jammer.
Gisteren belde Pauline weer. “Tja, ze twijfelt over fotografie, en vraagt of je in elk geval wat sfeerfoto’s kunt maken tussen kwart voor 1 en kwart over 2.” Het was een beetje een vreemd verzoek, om 1 uur zou de overledene bij de kerk arriveren, om 2 uur begon de dienst.
Toch zegde ik al mijn afspraken af en ging vanochtend aan het werk. “Een uitvaart gaat te allen tijde voor, ook al is het alleen maar voor enkele sfeerbeelden,” was mijn gedachtegang.

Veel sfeer

Ik fotografeerde de buitenkant van de kerk, de binnenkant, de prachtige boeketten, de foto van de jonggestorven man bij het condoleanceboek, de aankomst van de familie, gevallen boombladeren – het is tenslotte herfst -, de koster die de kaarsen in de kroonluchters aanstak, de prachtige nieuwe schoenen van de meisjestweeling, het oefenen van het koor, het jonge neefje dat zo verdrietig was, de pianiste die aan het inspelen was, en ook alle familieleden in de familiekamer.

Langer blijven

“Wat fijn dat u dit doet,” hadden de ouders van de gestorven man al tegen mij gezegd. Na een half uur vroeg de weduwe of ik toch niet langer kon blijven. Ze was zo blij dat ik er was! Tegen Pauline had ze over mij gezegd: “Wat een aardige vrouw.”

Uiteindelijk heb ik de hele afscheidsdienst gefotografeerd, tot en met het uitdragen van de overleden man uit de kerk en de honderden mensen die voor hem een erehaag hadden gevormd.
Een paar dagen later ontving ik een mail van de weduwe, waarin ze schreef dat ze zo blij was dat ik was gebleven. “Ik kon me bij de voorbereidingen niet voorstellen dat mijn kinderen of ik aan deze dag herinnerd zouden willen worden,” zo verklaarde ze haar aanvankelijke scepsis.

Wat houdt mensen tegen?

Zelf pijnig ik m’n hersens ook. Wat zou mensen weerhouden om het te doen? Misschien heeft een fotograaf een verkeerd imago, en zijn mensen bang dat een opdringerige paperazzifotograaf deze belangrijke dag gaat verstoren. Terwijl ze niet weten dat ik heel rustig, betrokken en onopvallend m’n werk doe. Wat zou ik kunnen doen om de mensen van tevoren gerust te stellen? Als je een idee hebt, zou ik het fijn vinden als je het hieronder achter zou laten. Ook alle andere reacties zijn uiteraard welkom!

NOS maakte mooi item over afscheidsfotografie

Onze coöperatie Afscheidsmomenten (een collectief van twaalf afscheidsfotografen) werd een paar weken geleden benaderd door de NOS, omdat ze aandacht wilde besteden aan het verschijnsel fotograferen bij uitvaarten. De redacteur vroeg of wij mensen wisten die een positieve ervaring hebben gehad met afscheidsfotografie.
Alle fotografen die niet op vakantie waren gingen zoeken in hun netwerk, en uiteindelijk is de keuze gevallen op Daan Barendsen die foto’s heeft laten maken van de uitvaart van zijn vrouw.
Het resultaat werd zondagavond 19 augustus uitgezonden, en het mocht er zeker zijn.

Je kunt het nieuwsitem hier terugkijken: Rouwfotografie neemt vlucht
Ik ben heel erg blij met deze reportage, het is zo mooi gemaakt!

Nog steeds onbekend

Ik doe dit werk toch al heel wat jaren, en je zou toch verwachten dat mensen er inmiddels aan gewend raken dat er een fotograaf bij een uitvaart aanwezig is. Maar de drempel om een fotograaf in te schakelen is nog steeds best hoog. En het komt zelfs nog voor dat mensen niet weten dat dit tot de mogelijkheden behoort. Terwijl foto’s van deze belangrijke gebeurtenis zo troostrijk kunnen zijn en kunnen helpen bij de verwerking van het verdriet.

Onverwacht overleden in de zomer

Zo heb ik drie weken geleden het afscheid gefotografeerd van een bijzondere man van tachtig jaar. Hij was net twee dagen terug van een fijne vakantie in Griekenland met z’n vrouw en overleed heel onverwacht terwijl hij een ritje maakte op zijn motor. Op honderd meter van zijn huis! Afscheidsfotograaf Hein Athmer kende de dochter van de overledene en raadde haar aan om haar vaders afscheid vast te laten leggen. Zelf was hij op dat moment op vakantie in Frankrijk, en vroeg mij het te doen. Ik ben direct naar de familie afgereisd om kennis te maken. Ook heb ik toen foto’s van de overleden man gemaakt.

Zo blij met de foto’s

Naderhand vertelde de dochter dat ze toch zo vreselijk blij was dat de foto’s er waren. “Mijn moeder had er nog nooit van gehoord en eerlijk gezegd zou ik er ook niet aan gedacht hebben. We zijn onze vriend erg dankbaar dat hij ons hierop heeft geattendeerd. En jou natuurlijk, omdat we nu zo’n prachtige foto’s hebben. M’n moeder heeft de hele dag rustig terug kunnen kijken en ziet dat haar man een ontzettend mooi afscheid heeft gehad. En wat ook fijn is, is dat ze de foto’s kan laten zien aan hun vrienden waar ze in Griekenland hebben gelogeerd. Die kunnen het nauwelijks geloven dat hij er niet meer is. Om maar niet te spreken van alle andere mensen die op dat moment op vakantie waren.”

De waarde van afscheidsfotografie

Ik ben daarom heel blij met dit nieuwsitem van NOS, waarmee ons mooie werk weer eens positieve aandacht heeft gekregen. Is afscheidsfotografie voor jou nog onbekend? Of zie je toch dat het steeds vaker voorkomt? En wat zouden we nog kunnen doen om ervoor te zorgen dat mensen hun drempelvrees kwijtraken? Ik sta open voor alle suggesties. Het is leuk als je hieronder een reactie achterlaat. Dankjewel!

Genomineerd voor Dutch Funeral Awards

Sinds een jaar ben ik de voorzitter van coöperatie Afscheidsmomenten, een groep fotografen die gespecialiseerd is in het fotograferen van begrafenissen en crematies.

Onlangs zijn wij genomineerd voor de Dutch Funeral Awards in de categorie Fotografie. De uitreiking vindt plaats op woensdag 20 juni 2018 in Zeist tijdens de Funeral Fair, een beurs met de nieuwste trends op het gebied van uitvaarten en rouw.

Meer bekendheid

We hebben als missie meer bekendheid te krijgen voor het fenomeen afscheidsfotografie. Onze ervaring is dat deze vorm van fotografie erg goed kan helpen bij de rouwverwerking als iemand een dierbare is verloren. Immers: we leggen de herinnering vast aan een mooi afscheid. Het mooiste is als we na het fotograferen ook een fotoalbum maken, iets wat we de familie altijd aanraden.

Contact en ervaringen uitwisselen

Als coöperatie richten we richten ons op het contact met families, maar ook op dat met uitvaartondernemers. Daarnaast komen we zeker eens per maand bij elkaar, wisselen ervaringen uit en bekijken elkaars werk. Zo proberen we kwalitatief ook op een steeds hoger niveau te komen. Ik heb ontzettend goede ervaringen met m’n collegafotografen. Stuk voor stuk leuke gedreven mensen, en bijeenkomsten werken altijd heel erg stimulerend!

Pitchen

Fotografe Boukje Canaan en ik hebben  de coöperatie vertegenwoordigd tegenover de jury van de Awards. daar gingen we dan op een zonnige dag richting Rotterdam, waar het allemaal gebeurde. Daar hebben we om te beginnen de mooie verhalen voorgelezen die mensen achtergelaten hebben op onze site. Toch altijd erg goed om te horen, en voor deze ervaringen doen we het! Om daarna nog even goed uit te leggen hoe wij werken en wat we zo belangrijk vinden aan dit werk.

Het is een spannende tijd. Binnenkort weet ik meer. Via dit blog houd ik mijn lezers op de hoogte. Duimen maar!

Je mag me altijd bellen

Als lid van de coöperatie Afscheidsmomenten werd ons gevraagd om favoriete boektitels te noemen die we zouden kunnen delen met onze volgers op FaceBook. Meteen schoot het boek “Je mag me altijd bellen” van Karin Kuiper te binnen, waarin ze de eerste 1001 dagen van rouw beschrijft na de dood van haar man, de auteur Karel Glastra van Loon. Hij overleed op 42-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hersentumor. Karin bleef met drie kleine kinderen achter. Waarom spreekt nou juist dit boek mij zo aan?

Geen woorden maar daden

Heel beeldend beschrijft Karin de periode na Karels dood. Wat echt niet hielp was dat veel mensen zeiden: ‘Je kunt me altijd bellen’. Heel gemeend en goed bedoeld, maar als je echt heel verdrietig bent wil je helemaal niemand bellen! Karen beschrijft duidelijk waar ze wel wat aan heeft. Echte hulp. Spontaan langskomen. Spelletjes komen doen met de kinderen. Helpen de tuin een beetje te fatsoeneren. ’s Avonds een goed gesprek voeren.
Wat ik zo goed vind aan dit boek, is dat het niet alleen heel geschikt en herkenbaar is voor mensen die iemand hebben verloren, maar ook voor iedereen er omheen. Familie en vrienden. Hoe ga je om met vrienden in de rouw? Waar hebben zij iets aan? Wat kun je voor hen betekenen? Want reken maar dat dat best ingewikkeld kan zijn.

Soms best onwennig

Ik heb het vak van uitvaartfotograaf gekozen omdat ik met dit mooie werk echt iets wil betekenen voor mensen die een dierbare hebben verloren. Gelukkig weet ik heel goed hoe ik tijdens de uitvaart en vlak erna met mensen die in de rouw zijn moet omgaan.
Maar ik heb ook gemerkt dat het ingewikkeld is als mensen die iets dichterbij je staan iemand verliezen. Hoe onwennig is het om weer bij elkaar over de vloer te komen. Is alles bespreekbaar? Waar praat je over? En waarover niet?

Drempelvrees

Ik weet nog hoe moeilijk ik het vond om bij een kennis te informeren naar hoe haar man gestorven is. Wat het met haar gedaan heeft. Gelukkig won mijn nieuwsgierigheid en betrokkenheid het al snel van m’n drempelvrees. Achteraf kwam ik erachter dat zij mij daar heel dankbaar voor was. “Mensen durven er gewoon niet over te beginnen”, zo zei ze me achteraf. “Ik heb me ontzettend alleen gevoeld.” Inmiddels is ze een heel goede vriendin van me geworden.

Hulp uit onverwachte hoek

Ook al kun je het niet helemaal met elkaar vergelijken, maar ik moest onwillekeurig denken aan de tijd nadat mijn toenmalige partner mij plotseling had verlaten en ik met twee kinderen van vier en zes jaar achterbleef. De ontreddering was groot! Maar er kwam ook hulp uit onverwachte hoek. Vriendin Saskia haalde elke donderdag mijn kinderen samen met die van haar op van school en kookte ‘s avonds voor ons. Don, de vader van een vriendje van mijn zoon, nam hem elke zaterdag mee naar het voetbalveld. Vrienden en vriendinnen die voor me hebben gekookt, geholpen in de tuin, en uren met me hebben gepraat. Deze hulp zorgde ervoor dat ik goede herinneringen heb overgehouden aan een lastige tijd.

Herken je dit?

Heb je ook ervaringen met hoe mensen omgaan met iemand in de rouw? Wat heeft je in deze tijd geholpen? Wat juist niet? Ik zou het leuk vinden als je hieronder een reactie achter zou willen laten.

“Ik weet nog wel een familielid die kan fotograferen”

Vaak besluit een familie om mij niet in te schakelen. Ze kiezen ervoor om een familielid te vragen om de foto’s van het afscheid te maken. Dat is goedkoper, en dat snap ik heel goed. Ook voelt iemand uit de eigen gelederen natuurlijk vertrouwder dan een fotograaf die je niet goed kent. Maar tegelijkertijd realiseren mensen zich niet wat ze dan van iemand vragen. Lees hieronder de ervaring van m’n vriendin Roos.

Roos’ tante was overleden. “Hoe was de uitvaart?” vroeg ik. “Was het mooi? Heb je goed afscheid van je lieve tante kunnen nemen?” Dat interesseert me natuurlijk hevig! Roos verschoot van kleur. “O, Anna, ik schiet weer in de stress als ik er aan denk”, zei ze.

Familie vraagt om foto’s te maken

Roos is een toegewijde amateurfotografe. Tijdens familiefeestjes weet ze altijd op onverwachte momenten leuke foto’s te maken, waar iedereen altijd heel blij mee is. Dat doet ze ongevraagd en met heel veel plezier, je ziet dit ook altijd aan het resultaat af. Toen tante Sjaan overleed vroeg haar nichtje Susanne of Roos de foto’s wilde maken tijdens haar moeders uitvaart. “Jij hebt er echt oog voor, en wij willen zo graag een mooie herinnering hebben van het afscheid.”

Niet weigeren

Roos vertelt: “Natuurlijk wilde ik niet weigeren. Ik was juist heel erg blij dat ik iets voor m’n familie kon betekenen. Dus ik heb ‘ja’ gezegd. Maar eenmaal op de dag van de uitvaart kwam ik erachter waar ik eigenlijk ‘ja’ tegen had gezegd. Dit is helemaal geen gemakkelijke klus! Wat heb ik me ongelukkig gevoeld.”

Niet opvallen

Ze vervolgt: “Om te beginnen kijken mensen toch nog steeds een beetje raar op van een fotograaf. Ik voelde hun ogen in m’n rug prikken. Ik probeerde zo min mogelijk op te vallen, en dus zag ik ook af om flits te gebruiken. Maar het fotograferen in een kerk is qua aanwezig licht iets totaal anders dan tijdens een gezellige barbecue bij iemand in de tuin. Dus daar stond ik. Lens helemaal open, en het toestel op de hoogst mogelijke isowaarde ingesteld. Wat dacht je van het omgaan met tegenlicht als de kist van buiten een besloten ruimte in wordt gedragen? Ik had geen tijd om m’n camera daar pijlsnel op in te stellen. Achteraf is er behoorlijk veel ruis te zien. En veel foto’s zijn bewogen.”

Vaak te laat

Dan is het ook nog een kunst om op het juiste moment op de juiste plek te zijn. “An, foto’s maken van een uitvaart is een vak! Hoe ga je om met mensen die verdrietig zijn? Wel een foto maken? Juist niet doen? Ook het pakken van de mooie momenten is a hell of a job. Ik was vaak net te laat op de plaats waar iets gebeurde. Of ik stond net op de verkeerde plek. Terwijl ik me zo verantwoordelijk voelde voor het mooie eindresultaat. Het was een crime.”

Geen afscheid kunnen nemen

Achteraf kwam de kater. “Wat ik echt heel erg vind is dat ik geen afscheid heb kunnen nemen van m’n eigen lieve tante. Door de stress ben ik daar niet aan toegekomen. Wat verschrikkelijk jammer. Terwijl ik ook nog vind dat het resultaat beneden de maat is. Had de familie maar een professional ingeschakeld. Dan hadden zij nu mooie foto’s en kon ik terugkijken op een goed afscheid.”
Lieve mensen, lees deze ervaring. Ik ben het uiteraard helemaal met haar eens. Een mooi afscheid is zo belangrijk. Laat het vastleggen aan een professional over, wij weten hoe het werkt, lopen niet in de weg en maken iets prachtigs. Gun je fotograferende familieleden een mooie dag. Daar zijn wij uitvaartfotografen nu eenmaal voor. Het kost wat, maar dan heb je ook wat. Een prachtige herinnering voor altijd.

Waarom persé een fotoalbum van een uitvaart?

Bij een fotoreportage van een uitvaart hoort ook de productie van een fotoalbum. Ik vind dat een absolute must. Waarom? Dat ga ik je nu uitleggen. Om te beginnen is een fotoalbum tastbaar. Je hebt echt iets in handen, nl. een fysiek herinneringsalbum dat je altijd mee kunt nemen. De albums die ik maak zijn om die reden dan ook nooit heel erg groot, het formaat is 20 x 25 cm. Handzaam dus, zodat je het gemakkelijk is je tas past. En groot genoeg om foto’s mooi groot weer te kunnen geven.

Lees meer